sextrafficking– Μια σύγχρονη μορφή δουλείας

Η Εμπορία Ανθρώπων είναι μια τραγική πραγματικότητα και συμβαίνει γύρω μας. Οι λόγοι ύπαρξης αυτού του παράνομου εμπορίου αφορούν , την διάθεση άνθρώπων στην αγορά, για εργασιακή  και σεξουαλική εκμετάλλευση . Υπάρχουν περισσότεροι σκλάβοι στον κόσμο σήμερα από κάθε άλλη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία. Εκτιμάται ότι 27 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση δουλείας παγκόσμια. Άνδρες, γυναίκες, και παιδιά γίνονται αντικείμενα εργασιακής και σεξουαλικής δουλείας ενάντια στη θέλησή τους. Γυναίκες και παιδιά συχνά απαγάγονται  ή πωλούνται από την οικογένειά τους με αυτό το σκοπό , ενώ  ο μέσος όρος ηλικίας των θυμάτων συνεχίζει να επεκτείνεται σε μικρότερης ηλικίας θύματα καθώς οι πελάτες αναζητούν «φρέσκα» προϊόντα. Η Εμπορία Ανθρώπων  είναι η μεγαλύτερη σε ανάπτυξη εγκληματική βιομηχανία, επηρεάζει κάθε χώρα σε όλο τον κόσμο. Κάθε τριάντα δευτερόλεπτα, κάποιος εξαναγκάζεται σε τέτοιου είδους δεσμά- τα δεσμά της σύγχρονης δουλείας. Το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα , έχει πολλές επιπτώσεις στο θύμα κυρίως ψυχολογικές, καθώς οι άμυνες του ατόμου εκμηδενίζονται  και  σε πολλές περιπτώσεις  φτάνουν έως και το θάνατο. Τα ποσοστά δείχνουν ότι το 78% των θυμάτων αφορούν σε σεξουαλική εκμετάλλευση , το 9% σε καταναγκαστική εργασιακή εκμετάλλευση και το 6% περιλαμβάνει και τους δύο παράγοντες. Για να χαρακτηριστεί μια πράξη ως εμπορία ανθρώπων , χρειάζεται να υπάρχουν τα εξής στοιχεία:

1.Να έχουν γίνει ενέργειες ώστε να φτάσει κάποιο άτομο να γίνει προϊον

2.Να υπάρχει ένα μέσο εκμετάλλευσης  που να κερδίζει τη συγκατάθεση του θύματος

3. Να υπάρχει κερδοσκοπία

Το μέσο εκμετάλλευσης  είναι δύσκολο να αποδειχθεί, καθώς τις  περισσότερες φορές επιτυνχάνεται η συγκατάθεση του θύματος ,με αθέμιτα μέσα.Το γεγονός ότι ένας άνθρωπος συναινεί στο να κάνει μια δουλειά, δεν σημαίνει ότι πάυει να είναι θύμα, ότι δεν παγιδεύτηκε ή  ότι δεν χρησιμοποιήθηκε ένα μέσο εκμετάλλευσης  εναντίον του. Στο παρελθόν το μέσο που χρησιμοποιούνταν ήταν πιο βίαια και προφανή, όπως ξυλοδαρμοί και αλυσίδες . Στις μέρες μας,λόγω της ενημέρωσης και κινητοποιήσης από τη κοινότητα  και της  καλύτερης συνεργασίας  μεταξύ των διεθνών οργανώσεων ,τα μέσα είναι «αόρατα»  και  δεν σηκώνουν υποψίες.   Για παράδειγμα , για να φέρεις  μια γυναίκα από την Ρουμανία παλαιότερα , ο τρόπος ήταν η απαγωγή και  ο εξαναγκασμός . Τώρα η δωροδοκία , η υπόσχεση/εξαπάτηση με οικονομικό δέλεαρ , ο εθισμός από παράνομες ουσίες ή η διαγραφή κάποιου χρέους , εξυπηρετούν καλύτερα τα συμφέροντα αυτών των κυκλωμάτων. Μόλις το θύμα περάσει τα σύνορα της χώρας , είναι πια μόνο του..χωρίς χαρτιά και χωρίς ελπίδα, με μεγαλύτερο χρέος , εφόσων το «βοήθησαν» να μπεί σε άλλο κράτος και χωρίς χαρτιά υπάρχει ο κίνδυνος σύλληψης  από τις αρχές.  Πολλά θύματα έρχονται με τη θελησή τους. Ειδικά στις  Β.Ανατολικές χώρες της Ευρώπης , υπήρχαν διαφημίσεις στη τηλεόραση που μιλούσαν για δουλειές στο χώρο της εστίασης ,στις Μεσογειακές  χώρες . Τα ανυποψίαστα θύματα τηλεφωνούσαν , ελπίζοντας σε μια καλύτερη ζωή , έως που διαπίστωναν ότι είχαν παγιδευτεί και ότι πρόκειται για κάτι άλλο.  Δυστυχώς  αφού είχαν μετακινηθεί έως  τη χώρα προορισμού  και φυσικά με τα χαρτιά τους «απολεσθέντα». Μετά αρχίζει η φάση του «σπασίματος». Οι ομαδικοί βιασμοί είναι το κυριάρχο εργαλείο σε αυτή τη φάση , πολλά θύματα αναφέρθηκαν σε άντρες με στολές αστυνομικών..Δεν επρόκειτο βέβαια για αληθινούς αστυνομικούς, απλά αυτό στοχεύει στην απελπισία και την επίγνωση ότι δεν υπάρχει σωτηρία και προκλητό φόβο προς τις αρχές.Τέτοιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται για να κάνουν το άτομο να λυγίσει..να σπάσουν οι αμυνές του και να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός επιβίωσης , έως να πέσει σε βαριά κατάθλιψη . Μετά από πολλές εβδομάδες ομηρίας σε ένα δωμάτιο , με αρκετή σωματική και σεξουαλική κακοποίηση , κακουχία και απειλές , το άτομο περνά σταδιακά στη φάση της δοκιμής. Οι τεχνικές είναι παρόμοιες , υποσχέσεις για απολαβές , βελτίωση συνθηκών ζωής , ίσως και επιστροφή στη χώρα προέλευσης . Ανάλογα με το κύκλωμα και τη περίπτωση του θύματος – π.χ. ομορφιά, ύψος , αναλογίες σώματος κτλ.- οι απολαβές διαφέρουν. Ο στόχος είναι να αποσπαστεί η συγκατάθεση του θύματος . Μάλιστα για να μην «πέσει»η τιμή του προιόντος,προσπαθούν όσο το γρηγορότερο να περάσει το άτομο σε αυτή τη φάση , ώστε να μπορούν να το αφήνουν ελεύθερο και αυτό να γυρνά πίσω μόνο του αδιαμαρτύρητα. Μοιάζει με τη εκπαίδευση σκύλων. Όσο το θύμα δίνει  το χέρι του  δίνουν «κροκέτα» και αυτό είναι χαρούμενο. Όταν αντιστέκεται, επιστρέφει  στο στάδιο του σπασίματος.

Υπάρχουν όμως και άλλα κυκλώματα  που δεν έχουμε στοιχεία για τις μεθόδους που ακολουθούν. Αυτό συμβαίνει λόγω της μη διάσωσης θυμάτων. Πολύ συχνά και  η αστυνομία δυσκολεύεται να ταυτοποιήσει τα θύματα , κυρίως όταν το επίπεδο διαβίωσης τους είναι υψηλό και δεν ομολογούν τους εκβιασμούς ή τις απειλές  που έχουν δεχθεί   από τα κυκλώματα ,για να εργάζονται ως  χορεύτριες, συνοδοί  ή πόρνες . Άλλες φορές διαπιστώνεται η αποδοχή της κατάστασης αυτής από το ίδιο το θύμα ως «μοίρα», ως μοναδική πιθανότητα επιβίωσης και ως κατάστασης μη αναστρέψιμης . Σε άλλες περιπτώσεις που τα θύματα ζούν ανά δεκάδες σε υπόγεια και τα βγάζουν έξω μόνο το βράδυ, διαπιστώνονται πιο σκληρές καταστάσεις. Δεν επιστρέφουν ποτέ χρήματα στα χέρια τους και οι μόνες απολαβές είναι το φαγητό, τα τσιγάρα, το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά..Ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι πολύ συχνά κατευθυνόμενο φαινόμενο. Από μελέτες προκύπτει ότι ο μέσος όρος ζωής των θυμάτων είναι 7 χρόνια. Ο τρόπος ζωής και η κακοποίηση που υφίστανται , φθείρει αρκετά την υγεία τους. Αν έχει ταλαιπωρηθεί αρκετά το θύμα, πέφτει  η τιμή του, αλλάζει κατηγορία. Το σκεπτικό είναι ότι πάνω σε  ένα αντικείμενο μπορεί κανείς να κερδοσκοπίσει μια φορά, εις βάρος ενός ανθρώπου πολλές.

Ο μέσος όρος ηλικίας των θυμάτων είναι 18-25 ετών και αυτό προκύπτει πάντα από τα θύματα που έχουν  διασωθεί, ποσοστό που αντιστοιχεί μόλις στο 1% του συνόλου των θυμάτων . Υπάρχουν κορίτσια 13-17 ετών που διακινούνται μέσω αυτών των κυκλωμάτων σε ποσοστό που αγγίζει το 13%.

Είναι βασικό να μπεί κανείς στη ψυχολογία του θύματος . Τα άτομα αυτά έχουν υποστεί αρνητικές εμπειρίες , μετατραυματικό στρές και το «σύνδρομο Στοκχόλμης»( μετά από μεγάλη περίοδο ομηρίας και κακοποίησης το θύμα ταυτίζεται με το θύτη).  Ας δούμε όμως λίγο και το προφίλ του δράστη , τη ψυχολογία του. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν έμφυτη τη τάση για χειραγώγηση, χρησιμοποιώντας τον εξαναγκασμό. Συναντάμε γυναίκες και άντρες να εμπλέκονται σε τέτοιες υποθέσεις , διαφόρων εθνικοτήτων και όλων των  κοινονικό- οικονομικών επιπέδων, που συχνά καλύπτονται πίσω από «βιτρίνες» . Η εικόνα που έχουμε για τους δράστες,  αφορά  όσους  έχουν συλληφθεί.

Από τη στιγμή που εντάχθηκε η Βουλγαρία και η Ρουμανία στην Ε.Ε. η εξαγωγή γυναικών αυξήθηκε κατά 80% ,καθώς διευκόλυνθηκε  η μετακίνηση από χώρα σε χώρα.  Τα κυκλώματα στα Βαλκάνια είναι ντόπια. Οι εγκέφαλοι των θυμάτων είναι ομοεθνείς τους και σε κάποιες περιπτώσεις εμπλέκονται και οι ίδιες οι οικογένειες τους. Η εξαθλίωση ,η πείνα και η φτώχια ,πολύ συχνά οδηγούν  σε τέτοιου είδους επιλογές. Η έλλειψη μόρφωσης και ενημέρωσης είναι εξίσου σημαντικοί παράγοντες.

Τα παραπάνω στοιχεία δόθηκαν από την διεθνή οργάνωση Α21. Πρόκειται για ένα δίκτυο που δρά στις χώρες  –Αμερική, Αυστραλία-Νορβηγία-Ελλάδα- Βουλγαρία- Ρουμανία-Ουκρανία-Αφρική-και λειτουργεί  από το 2008. Στην Ελλάδα το πρώτο γραφείο δράσεων ξεκίνησε από τη θεσσαλονίκη,λόγω του γεωγραφικού σημείου της πόλης, καθώς η Ελλάδα αποτελεί εκτός από χώρα προορισμού και σημείο διέλευσης προς άλλους προορισμούς, μέσω ξηράς ή θάλασσας. Στη χώρα μας δεν υπήρχε κάτι ανάλογο , μια εξειδικευμένη παροχή φροντίδας για τα θύματα trafficking. Η  Α21 διαθέτει  ξενώνα και  παρέχει υπηρεσίες νομικής στήριξης, αποκατάστασης , επανένταξης ,  προστασίας  και επαναπατρισμού  των θυμάτων.  Επιπλέον προσφέρεται στα θύματα ιατροφαρμακευτική περίθαλμψη  και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που χρειάστηκαν χειρουργικές επεμβάσεις. Πολλές από τις γυναίκες  θύματα , ενώ έχουν  διαγνωστεί με βαριές ασθένειες δεν οδηγήθηκαν ποτέ σε θεραπεία, με αποτέλεσμα όταν  φτάνουν στο Α21 , να είναι σε πολύ προχωρημένο στάδιο της νόσου που πάσχουν( γυναικολογικά νοσήματα, καρκίνοι τραχήλου-μήτρας, λοιμώδη ματαδιδόμενα νοσήματα  ,κτλ)

Από το Νοέμβριο του 2013 , λειτουργεί στην Ελλάδα γραφείο Εθνικού συντονιστή για την Εμπορία ανθρώπων του υπουργείου Εσωτερικών. Αρμόδιος είναι ο Κ.Ηρακλής Μοσκώφ. Ο ρόλος του Εθνικού συντονιστή , πέραν  όλων των ζητημάτων που αφορούν το θέμα , πιέζει για την καταβολή αποζημίωσης στα θύματα. Αυτό είναι ένα μείζον θέμα, καθώς κανένα από τα θύματα δεν έλαβε έως σήμερα κάποια υλική αποζημίωση για τις βλάβες που προκλήθηκαν είτε σε σωματικό είτε σε ψυχολογικό επίπεδο.  Το 63% των υποθέσεων  που έχουν εκδικαστεί, έχουν εκπροσωπηθεί στο δικαστήριο από την Α21 και έχουν μπεί στη φυλακή 45 σωματέμποροι,  με καθείρξεις που ξεπερνούν τα 10 χρόνια φυλάκισης  και πρόστιμα υπέρογκα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων πρόκειται για «τσιράκια» ,με μηδενικά περιουσιακά στοιχεία ,γεγονός που δυσχεραίνει την εκδίκαση ποσών αποζημίωσης για τα θύματα. Τέλος στην Θεσσαλονίκη εδρέυει το γραφείο του διευθυντή Ευρωπαϊκών Δραστηριοτήτων( συμπεριλαμβάνει και την Αφρική λόγω ζώνης) . Ο λόγος για τον PhilipHilgard , ο οποίος βραβεύτηκε από το statedepartment, ως ANTITRAFFICINGHEROW. H διάκριση αυτή , αφορά το Τ report, δηλαδή τη δράση που έχει αναπτύχθει σε μια χώρα, για θέματα trafficking. Τα επίπεδα είναι T1, T2, T3 . Η Ελλάδα είναι στη κατηγορία Τ2,  που σημαίνει ότι έχουν γίνει βήματα και καλύπτεται ικανοποιητικά το κενό  στην εμπορία ανθρώπων . Η  Α21 λειτουργεί σε στενή συνεργασία με όλα τα αστυνομικά τμήματα της  χώρας και εκπονούνται εκπαιδεύσεις σε αστυνομικούς σχετικά με το trafficking. Με την έναρξη της τουριστικής περιόδου θα ξεκινήσουν ειδικά σεμινάρια σε νησιωτικές περιοχές μαζί με τον υπεύθυνο της αστυνομίας για τα θέματα trafficking. Στόχος της οργάνωσης να αυξηθεί ο αριθμός των θυμάτων που καταφέρνουν να ξεφύγουν  από τα κυκλώματα  και μπορούν να  ολοκληρώσουν το σχολείο τους , να κάνουν σπουδές και φυσικά να επιστρέφουν στη πατρίδα τους.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι αν αντιληφθούμε κάτι σχετικά με κάποιο θύμα trafficking μπορούμε να τηλεφωνούμε στη γραμμή  1109. Η αδιαφορία σημαίνει συμμετοχή..