Οι διαταραχές της διάθεσης χαρακτηρίζονται από ανομοιομορφία, μπορεί δηλαδή να εκφράζονται με διαφορετικά συμπτώματα. Συχνά διαπιστώνουμε ψυχωσικά στοιχεία (παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις ) , κατατονικά στοιχεία (σωματική ακινησία ή υπερβολική σωματική κινητικότητα και επιλόχεια εμφάνιση ( παρουσία συμπτωμάτων τέσσερις εβδομάδες από τον τοκετό. Ταξινομούνται σε δύο τύπους :

τις καταθλιπτικές διαταραχές και τις διπολικές διαταραχές (μανιοκατάθλιψη).

Στη πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται , η μείζων καταθλιπτική διαταραχή (Μ.Κ.Δ.) και η δυσθυμική διαταραχή, ενώ στις διπολικές διαταραχές περιλαμβάνονται η διπολική Ι & ΙΙ

συν τη κυκλοθυμική διαταραχή. Η Μ.Κ.Δ., έχει συμπτώματα που κρατούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες, ενώ η δυσθυμία έχει πιο ήπια συμπώματα, που παραμένουν όμως τουλάχιστον για δύο χρόνια. Για τις διπολικές διαταραχές, στο τύπο Ι ειδικά, χρειάζεται η παρουσία ενός τουλάχιστον μανιακού ή μεικτού (με κατάθλιψη) επεισοδίου, ενώ στον τύπο ΙΙ, η διάγνωση μπαίνει με βάση την ύπαρξη υπομανίας και μείζονος κατάθλιψης. Η κυκλοθυμική διαταραχή χαρακτηρίζεται από συχνές εναλλαγές μεταξύ καταθλιπτικών και μανιακών συμπτωμάτων ήπιας μορφής, που διαρκούν τουλάχιστον για δύο χρόνια. Η κατάθλιψη έχει σοβαρές συνέπειες, μειώνεται η λειτουργικότητα στη καθημερινή ζωή του ατόμου και συνδέεται ή συχνά εμφανίζει συννοσηρότητα με άλλα ψυχολογικά προβλήματα, όπως οι αγχώδεις διαταραχές ή οι διαταραχές προσωπικότητας, τη χρήση ουσιών κτλ.

Το διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό της κατάθλιψης, σχετίζεται και με τις κοινωνικές μεταβολές που έχουν συντελεστεί τελευταία(κοινωνική αλλοτρίωση, μαζικοποίηση κτλ).

Οι νευροβιολογικοί παράγοντες, μπορούν να αποτελέσουν προδιάθεση για το κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών της διάθεσης στο πλαίσιο άλλων εκλυτικών παραγόντων.

Τα στρεσσογόνα γεγονότα ζωής είναι τέτοιοι παράγοντες. Εδώ όμως τίθεται το ερώτημα,τα γεγονότα ζωής προκαλούν την κατάθλιψη ή η κατάθλιψη προκαλεί τα γεγονότα ζωής; Συμφωνούμε βέβαια με τη θεωρία περί γονιδίων, ότι κάποιοι είναι περισσότερο ευάλωτοι στο στρες από ότι άλλοι. Οι ψυχολογικοί και γνωστικοί παράγοντες ευαλωτότητας, όμως είναι εξίσου σημαντικοί. Η απουσία κοινωνικής υποστήριξης και τα διαπροσωπικά προβλήματα (π.χ. στην οικογένεια, η παραταιταμένη ασυμφωνία ανάμεσα στο ζευγάρι) λειτουργούν ως προβλεπτικοί παράγοντες της κατάθλιψης και δρουν ως εκλυτικοί παράγοντες. Τίθεται πάλι όμως το ερώτημα, τα καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να προκαλέσουν διαπροσωπικά προβλήματα; Σαφώς και ναι, καθότι φαίνεται να προκαλούν τις αρνητικές αντιδράσεις των άλλων, χλευασμό και απομόνωση του ατόμου,μείωση της συμμετοχής σε κοινές δραστηριότητες με άλλους και σταδιακά η απομάκρυνση όλων, ενισχύει την απόσυρση του ατόμου.

Η κατάθλιψη συνδέεται με την αρνητική τριάδα:

αρνητικές αντιλήψεις για τον εαυτό , τον κόσμο και το μέλλον( αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις),δηλαδή οι άνθρωποι αυτοί, έμαθαν να βλέπουν το κόσμο με αρνητικό τρόπο (αρνητικά σχήματα). Κάποιος για παράδειγμα, που υιοθέτησε το γνωστικό σχήμα «δεν είμαι ικανός», τείνει να παρατηρεί μόνο ότι επιβεβαιώνει την αναποτελεσματικότητα στις πράξεις του και στις επιλογές του, (επιβεβαιώνει και συντηρεί αυτό το γνωστικό σχήμα). Η αίσθηση αβοηθησίας, μοιάζει να είναι χαρακτηριστικό των ατόμων με κατάθλιψη. Η αίσθηση δηλαδή, ότι δεν μπορούν να παρέμβουν σε κανένα από τα γεγονότα που εξελίσσονται στο περιβάλλον και αδυνατούν να κινητοποιηθούν .

Θεραπεία

Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές θεραπείες . Η ψυχοθεραπεία στοχεύει αρχικά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στη συνέχεια σε βαθύτερα διαπροσωπικά προβλήματα που χρειάζεται να επιλυθούν και πηγάζουν τις περισσότερες φορές από την παιδική ηλικία του ατόμου(αλλαγές στους ρόλους, συγκρούσεις, το πένθος κτλ). Η ανάλυση των γνωστικών αντιδράσεων , των συναισθηματικών αντιδράσεων και των κινητικών αντιδράσεων, συνθέτουν ένα μηχανισμό αντιμετώπισης των ερεθισμάτων που αντιλαμβάνεται το άτομο από το περιβάλλον .Οι στόχοι που θα τεθούν σχετίζονται με τον κοινωνικό εαυτό, τον συναισθηματικό εαυτό και τον επαγγελματικό εαυτό. Η κατασκευή ενός καινούργιου μοντέλου συμπεριφοράς , θα ενισχύσει το άτομο να γίνει αποτελεσματικότερο και λειτουργικό σε όλα τα επίπεδα της ζωής του. Φυσικά τα φάρμακα δεν απορρίπτονται στις περιπτώσεις που κρίνονται απαραίτητα .Ο συνδυασμός όμως με ψυχοθεραπεία, επιτυγχάνει περισσότερο μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, βελτίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της ζωής του ατόμου και της εμπειρίας που βιώνει το ίδιο από το περιβάλλον του.